Frankrike – «Mjukt fall». 13-22.oktober 2014.

Klassen skulle til Frankrike på kultur- og hovudsakleg klatretur. Været var topp, med varme forhold og folk fekk både t-skjorte- og bh-skilje. Me hadde hatt den varmaste perioden i Frankrike sa Vegard som hadde vert på denne turen ni eller ti ganger. Så solskinnsklassen glimta til igjen på siste fellesturen vår. Me har jo so og seie hatt bare solskinn på alle våre fellesklasseturer. På denne turen skulle me bli tryggare på våre ferdigheiter med klatring på led på boreboltar. I dette innlegget ynskjer eg å legge fram den dynamiske komponenten i sikringskjeden og fallfaktor.

Det er viktig å vite til kva sirkingskjeden består av som er med på å redde klatreren i frå eit hardt fall eller meir alvorlege ulykker. Alle komponentane jobber saman for å sikre at ein får eit «mjukt» fall, dynamisk fall. Eg har sjølv opplevd dette ved ulike fall tidleg og langt ute på ei rute med lite og mykje tau ute. Med meir tau ute er det meir av tauetsstrikkeffekt til å ta opp fallet. 

B3 friluftsliv studenter som likar seg i veggen... (Foto: Morten A. Tryti).

Sikringskjeden

Dei ulike komponentane som utgjer sikringskjeden (Tronstad, 2005):

1.      Klatreselen som hever beina starter dempinga av fallet.

2.      Åttetalsknuten, som sitter i selen som strammes.

3.      Klatretauet. Eit dynamisk tau. Desto meir tau ute til meir dynamisk fall. Tauetsstrikkeffekt er det den viktigaste delen av dei dynamiske ledda.

4.      Taubremsen. Dynamisk taubrems. Taubremsen er den nest viktigaste delen der draget på taubremsen vil overstige ein grense, tauet slurer og bremselengden auker og fallet mjukar. Kor mykje det bremser er avhengig av brems, tautjukkelse og tilstand, om tauet er glatt eller loddent, vått eller tørt og sikrarens grep rundt tauet (Tronstad, 2005).

Det er forskjell på taubremser kor mykje dei bremser:

Hylsebrems, bremser 150-200 kg,

Taubrems med friksjonsriller, bremser 150-250 kg,

Bremseknute, bremser 220-250 kg,

Griger, statisk sjølvlåsande bremser 4-600 kg.

5.      Mellomforankringane, kor mange klipt inn på led bidrar til sikringskjeden. Kvar mellomforankring er med på å redusere fallfaktoren.

Fallfaktor

Sikringskjeden påverkar fallfaktoren. Fallfaktoren er belastningen på klatreren ved fall. Fallfaktor er tau ute fra siste bolt ganger x to delt/ på det totale tauet ute. Sjå eksempler under(Tronstad, 2005, s. 169):

Tre eksempler på fallfaktor (Tronstad, 2005, s.169)

Fallfaktor:
Høg fallfaktor: Ein klatrer 2,5 meter. Faller 5 meter 5 meter fall / 2,5 meter tau ute = 2 fallfaktor.	Middels fallfaktor: 2,5 meter til mellomforankring + klatrer over 2 meter. Faller 4 meter / 5 meter tau ute = 0,8 fallfaktor.	Liten fallfaktor: 2,5 meter + 2,5 meter mellomforankringan + klatrer 1 meter. Faller 2 m. 2 m fall / 6 meter tau ute = 0,33 fallfaktor.

Konsekvensen av farlige fallfaktorer:

·         Det farligaste fallfaktorane får ein ved bolt 1,2, 3 dette fordi det er lite tau ute som kan gi dynamisk fall.

·         Ein faller i bakken fordi tauet strekker seg.

·         Ein kan treffe sikrar.

·         Ein får eit hardt fall, høg fallfaktor.

·         Ein kan få tverra karabiner som medføre brot.

Fleire B3 friluftsliv studenter som går på veggen... (Foto: Morten A. Tryti).

Ein bør ha kunnskap og kjennskap til dei ulike komponentane som er med på å sikre seg når ein klatrer og kva resultatet kan vere ved ein feiltakelse. På den måten kan ein unngå ulykker. 

Kjeldeliste

Tronstad, S. (2005). Innføring i klatring. Oslo: Akillis.