Herremåltid, også i skogen! Skogstur. 5-8. november 2013.

Da var det duka for skogstur på Kaupanger. Me skulle ut å fyra bål og kosa oss i skogen. Få god kontakt med skogen ro. Dei tre første dagane var veilederstyrt og dei to andre dagene var me på eigenferd. Me skulle få erfare tradisjonelle måtar å lage mat på i naturen, som for eksempel sjusteinsovn og kokegrop. På denne turen hadde også ein «solo-overnatting" som skulle gjere oss meir bevisste på kva ein kan og ikkje. I dette innlegget skal eg gå nærmare inn på kokegrop.

Min erfaring med kokegrop fekk eg oppleva på veiledartur i fjor 2012. Det var ein god oppleving med kjempegodt lammelår. Dei fleste på gruppa hadde smakt lammelår i kokegrop i ein eller anna anledning før. Så denne gangen bestemte me oss for å prøve fisk i form av aure. Fisk bruker om lag halvparten av tiden til eit lammelår. Me hadde fisken vår i kokegropa i 1,5 time, i mot lammelåret til andre i klassen som låg i 3-4 timer.  

Framgangsmåte for å lage kokegrop til matlaging:

1.   Kor stort hull ein grav er avhengig av kva ein skal ha nedi. Grav eit hull om lag 1x1,5 meter og 50-60 cm djupt (Fooladi & Løneøy). Grav sånn at torva vert heil og kan brukast som eit lokk.

Kokegrop hull. Foto: Morten André Tryti.

2.  Dekk så bunnen og sidene med steiner. Størrelse på steinane kan variere, men om lag to knyttenever til saman (Fooladi & Løneøy). Ein vil også trenge mindre steiner som kan ligge inntil og oppå maten.

Stein legg hullet. Foto: Morten André Tryti.

3.  Lag til eit bål som dekker steinane og la det brenne godt 1,5 time. Legg på steinar når bålet er tent som ein kan legge oppå og inntil fisken eller lammelåret (Fooladi & Løneøy).

Brenn bål i hullet i omlag 1,5 time. Foto: Morten André Tryti.

 4. Pakk maten inn i aluminiumsfolie. Minst dobbelt lag med aluminiumsfolie og av den sterke typen (har firkanta mønster). Me kunne ha tatt tre eller fire lag med folie for å kunne halde på fiskekrafta. Den rant litt ut når me løfta den ut, sjå pkt.7.

Aure med purre, sitron, krydder og masse smør.
Foto: Morten André Tryti.

Pakk fisken i to-tre overlappande lag med aluminiumsfolie.
Foto: Morten André Tryti. 

  5. Har bålet brent godt i 1,5 time, kan det slukke sjølv eller ein slukker det. Fjern eventuelle kullrester og legg fisken nedi (Opplysningskontoret for egg og kjøtt, 2012). Legg steiner oppå og inntil aluminiumsfoliet som vil gje varme til fisken. Legg jorda, steinane og torva oppå. Viss det siver røyk ut, er det ikkje tett. Pakk meir steiner og jord der det siver røyk ut (Fooladi & Løneøy).

6.  Koketiden varierer med kva som ligger i gropa. Vår fisk låg i 1,5 time og var meget fin. Fisken bør ligge 1-1,5 time. Lammelår bør ligge 2,5-4 timer avhengig av størrelse (Fooladi & Løneøy).

7.  Når fisken hadde ligge sin stund, tok me torva til siden og grav oss forsiktig fram. «Fisk, kylling og kjøtt må løftast forsiktig ut fordi den lett faller frå kvarandre» (Fooladi & Løneøy, pkt.7). Så ver forsiktig når ein løfter den ut viss det har gått hull på folien. Det gjorde det litt hjå oss og det rant ut fiskekraft.

8. Pakk ut fisken av folien. Maten er ferdig og klar til servering.

9. Når steinane har kjølt seg ned, tar ein alle steinane ut av gropa. Steinane legg ein tilbake der ein fant dei og tetter igjen kokegrophullet. Legg tilbake torva og tett igjen rundt kantane med jord. Gjer ein god jobb med torvlegginga og tettinga, vil det gro igjen om ein stund. Det er det ein kallar sporlaus ferdsel.

Her var vår kokegrop. Kan du sjå den?
Foto: Morten André Tryti. 

Kokegrop er ein flott måte å lage større måltider ute i skogen. Det krever ikkje så mykje utstyr, bare litt før- og etterarbeid. Maten lager seg sjølv i gropa og ein har mulegheiten til å gjere andre aktivitetar men ein venter på maten. Kokegrop er noko eg kjem til å ta med meg vidare i studiet, jobbsamanheng og privat.

Mykje bra informasjon om kokegrop og trivias om kokegrop.

Natursekken.no. Mat i kokegrop

Litt stemningsbilete frå "solo-overnattinga". Foto: Morten André Tryti. 

Kjelder

Fooladi, E., & Løneøy, M. (u.d.). Mat i kokegrop. Hentet 11 14, 2013 fra Natursekken.no: http://www.natursekken.no/c1187998/forsok/vis.html?tid=1234129&within_tid=1188274

Opplysningskontoret for egg og kjøtt. (2012). Matnyttig. Metode. Kokegrop. Hentet 11 14, 2013 fra Matprat.no: http://www.matprat.no/matnyttig/metoder/kokegrop/kokegrop